Punktacja naprawialności w UE już obowiązuje – co oznaczają nowe przepisy dla producentów elektroniki?

Unia Europejska konsekwentnie realizuje cele Zielonego Ładu (Green Deal) i gospodarki o obiegu zamkniętym.
W ostatnich latach przyjęto dwa kluczowe akty:

• Dyrektywę (UE) 2024/1799, znaną jako dyrektywa R2R – dyrektywa o prawie do naprawy (Right to Repair Directive),
• oraz Rozporządzenie (UE) 2024/1781 w sprawie ekoprojektu dla zrównoważonych produktów (ESPR).

Te nowe przepisy wspólnie mają umożliwić naprawę sprzętu zamiast wymiany i zapewnić konsumentom prawo do naprawy wadliwych towarów na jasnych i przejrzystych zasadach.

Dyrektywa o prawie do naprawy (R2R) – nowe prawo europejskie

Dyrektywa R2R (2024/1799) weszła w życie 30 lipca 2024 r., a państwa członkowskie muszą wdrożyć ją do 31 lipca 2026 r.
Oznacza to, że trwa właśnie etap przygotowań – od budowy platform napraw, po konsultacje krajowe dotyczące obowiązku naprawy producentów.

Celem przepisów jest zapewnienie, by konsumenci mieli prawo żądać naprawy wadliwego towaru nie tylko w czasie gwarancji, ale także po jej zakończeniu, jeśli naprawa jest technicznie możliwa i ekonomicznie uzasadniona.

Obowiązek naprawy – co oznacza dla producentów

Zgodnie z dyrektywą o prawie do naprawy, w określonych przypadkach producenci będą mieli obowiązek naprawy towaru, zamiast oferowania jego wymiany.
Obowiązek ten obejmuje produkty, dla których UE określiła możliwość naprawy w ramach przepisów o ekoprojekcie (np. pralki, zmywarki, smartfony, tablety).

Dyrektywa R2R nie narzuca jeszcze obowiązku naprawy wszystkich urządzeń elektronicznych, lecz stanowi ramy prawne, które umożliwią jego stopniowe rozszerzanie.

Punktacja naprawialności – pierwsze produkty już oceniane

Od 20 czerwca 2025 r. zaczęły obowiązywać unijne przepisy dla smartfonów i tabletów, wprowadzające etykietę z punktacją naprawialności (A–E).
Ocena obejmuje:

• dostępność części zamiennych,
• łatwość demontażu,
• dostęp do dokumentacji technicznej,
• czas dostawy części (5–10 dni),
• oraz długość wsparcia oprogramowania.

Ten system powiązany z ESPR (dyrektywa 2024/1799) jest pierwszym etapem wdrażania zasad R2R w praktyce.

Europejski formularz informacji o naprawie – nowe narzędzie dla konsumentów

Nowa dyrektywa R2R wprowadza także Europejski Formularz Informacji o Naprawie (European Repair Information Form).
Nie każdy producent musi go wydawać, ale każdy serwis lub producent oferujący naprawę ma obowiązek przedstawić go na żądanie konsumenta.

Formularz zawiera:

• przewidywany czas naprawy,
• ceny napraw,
• gwarancję po naprawie,
• warunki serwisu oraz dostępność części.

Warunki zapisane w formularzu są ważne przez 30 dni, co pozwala konsumentowi na spokojne podjęcie decyzji.

Punkty naprawy sprzętu i rozwój rynku usług naprawy

Dyrektywa R2R nakłada na państwa członkowskie obowiązek wspierania niezależnych punktów naprawy sprzętu, aby konsumenci mieli rzeczywisty wybór naprawy.
Producenci muszą przekazywać serwisom dokumentację techniczną, instrukcje demontażu i dane niezbędne do diagnozy usterek.

Dzięki temu niezależne punkty naprawy sprzętu będą mogły konkurować z autoryzowanymi serwisami, co obniży ceny napraw i skróci czas oczekiwania.

Europejska platforma napraw i krajowe platformy napraw

Komisja Europejska pracuje nad uruchomieniem europejskiej platformy internetowej napraw, a każde państwo członkowskie ma stworzyć krajową platformę napraw.
Nie będą to rejestry wszystkich napraw, lecz wyszukiwarki usług naprawy, dzięki którym konsument może znaleźć serwis w swojej okolicy i porównać oferty.

Na platformach pojawią się:

• profile serwisów,
• zakres usług,
• informacje o czasie naprawy i gwarancji po naprawie,
• oraz opinie klientów.

Gwarancja po naprawie – nowe zasady ochrony konsumenta

Dyrektywa R2R wprowadza zasadę, że jeśli konsument wybiera naprawę towaru w ramach gwarancji lub rękojmi, okres ochrony zostaje przedłużony o 12 miesięcy.
To zachęta do naprawy zamiast wymiany i element budowania zaufania do marek oferujących realne usługi naprawy.

Dyrektywa R2R a wymóg informowania konsumentów

Nowe przepisy wprowadzają wymóg informowania konsumentów o dostępnych możliwościach naprawy, punktach serwisowych i czasie trwania naprawy.
Producent musi przekazać te dane już na etapie sprzedaży – w opisie produktu, karcie gwarancyjnej lub na stronie internetowej.

Celem jest pełna przejrzystość – konsument ma wiedzieć, czy urządzenie można naprawić, gdzie i za ile.

Nowe przepisy – jak wpłyną na rynek napraw towarów

Nowa dyrektywa o prawie do naprawy ma zbudować w całej Europie rynek napraw, który stanie się ważnym elementem gospodarki.
Konsumenci zyskają:

• dostęp do porównywarki ofert serwisowych,
• możliwość uzyskania wiążącej oferty poprzez europejski formularz naprawy,
• i większą pewność, że sprzęt nie zostanie przedwcześnie wycofany z użytkowania.

Dla producentów elektroniki to szansa na wzmocnienie reputacji i dostosowanie się do rosnących oczekiwań dotyczących trwałości.

Obowiązek naprawy producentów – jak zmieni się branża elektroniki

W przyszłości obowiązek naprawy producentów będzie stopniowo rozszerzany na kolejne grupy produktów.
Na początek obejmie sprzęt, dla którego istnieją szczegółowe przepisy ekoprojektu (np. smartfony, sprzęt AGD).

Producenci będą musieli:

• dostarczać części zamienne przez ustalony czas,
• oferować usługi naprawy po rozsądnych cenach,
• oraz umożliwić konsumentom naprawę urządzeń elektronicznych także po zakończeniu gwarancji.

Prawo europejskie i przyszłość rynku napraw

Prawo europejskie wyznacza nowy standard odpowiedzialności producentów. W kolejnych latach proces naprawy stanie się integralną częścią cyklu życia produktu.

Wspólne działania Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego i branży producentów mają doprowadzić do tego, że naprawa sprzętu stanie się oczywistą opcją – nie wyjątkiem.

Podsumowanie – dyrektywa o prawie do naprawy i punktacja naprawialności to szansa, nie obowiązek

Nowa dyrektywa R2R i punktacja naprawialności nie są zagrożeniem dla producentów, lecz impulsem do modernizacji i innowacji.
To zaproszenie, by zmienić sposób myślenia – zamiast projektować sprzęt jednorazowy, firmy mogą tworzyć produkty trwałe, serwisowalne i przyjazne środowisku.

Dla konsumentów to gwarancja, że naprawa towarów stanie się łatwiejsza, szybsza i bardziej opłacalna.
Dla producentów – że obowiązek naprawy może być nie tylko spełnieniem wymogu prawa, ale także elementem przewagi konkurencyjnej i symbolem odpowiedzialności.

Właśnie w tym kierunku od lat podąża AG TermoPasty.
Od początku wierzymy, że trwałość elektroniki zaczyna się od dbałości o szczegóły – od odpowiednich materiałów, które umożliwiają konserwację, naprawę i regenerację.
To, co dla Europy staje się dziś wymogiem prawa, dla nas od dawna jest wartością:
lepiej konserwować niż wyrzucać, lepiej naprawiać niż wymieniać.

Nasze produkty – zalewy hermetyzujące, topniki, pasty TermoPrzewodzące i preparaty czyszczące – pomagają utrzymać urządzenia w świetnej kondycji, wspierając filozofię Right to Repair w praktyce.

Odwiedź termopasty.com i zobacz, jak chemia techniczna AG TermoPasty wspiera producentów i użytkowników w budowaniu trwalszego, bardziej naprawialnego świata elektroniki.

Źródła:

1. Dyrektywa (UE) 2024/1799 – Right to Repair Directive, Parlament Europejski i Rada UE, 30.07.2024.
2. Rozporządzenie (UE) 2024/1781 – Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR), 2024.
3. Komisja Europejska, Ecodesign: smartphones and tablets repairability label, 20.06.2025.
4. Repair.eu, European platform for repair services and consumer rights, 2025.
5. Joint Research Centre (JRC), Repairability methodology for electronic devices, 2024.
6. Reuters, EU Parliament approves rules requiring companies to repair worn-out products, 2024.