Olej silikonowy to niezwykle ważny preparat smarujący, który sprawdza się w trudnych i wymagających warunkach – takich jak elektronika, elektrotechnika, mechanika precyzyjna czy optoelektronika. Jego zastosowanie opiera się na wyjątkowych właściwościach smaru silikonowego, które zapewniają wysoką odporność na czynniki chemiczne, stabilność termiczną oraz znakomite właściwości dielektryczne i hydrofobowe. Dzięki tym cechom najwyższej jakości smar silikonowy mają opinię idealnego rozwiązania tam, gdzie tradycyjne oleje zawodzą.
Jaki jest skład oleju silikonowego? Właściwości techniczne płynów silikonowych
Olej silikonowy składa się głównie z polimerów, np. PDMS (polidimetylosiloksan). Oleje i smary silikonowe charakteryzują się szerokim zakresem temperatury pracy (od –50 °C do 250 °C). Mają także doskonałą odporność chemiczną oraz niską zmienność lepkości. Smary silikonowe wykazują brak reaktywności z najpopularniejszymi tworzywami, zatem można je określić jako uniwersalne rozwiązanie, przydatne w wielu branżach.
Czym jest lepkość? Jak wpływa ona na zastosowanie smarów silikonowych?
Efektywność działania innowacyjnych olejów silikonowych w dużej mierze zależy od lepkości – jednego z kluczowych parametrów opisujących zachowanie cieczy, m.in. oleju silikonowego — pod wpływem sił ścinających. Lepkość to opór, jaki ciecz stawia podczas przepływu. Oleje silikonowe i smary silikonowe wyróżniają się podziałem na dwa podstawowe rodzaje: lepkość kinematyczną oraz lepkość dynamiczną.
Lepkość kinematyczna
W skrócie: lepkość kinematyczna to miara oporu, stawianego przez ciecz podczas przepływu, pod wpływem grawitacji. Ten parametr zazwyczaj wyraża się w mm²/s bądź w centystokach (cSt). Standardowo (zgodnie z normą ISO 3104) mierzy się ją w temperaturze 40°C. Jest niezwykle istotna, gdy poruszany jest temat klasyfikacji lepkości ISO VG — zaraz opowiemy o tym więcej.
Zasada jest prosta: im wyższa wartość cSt, tym gęstsza ciecz — wtedy olej silikonowy tworzy grubszy film smarny.
Warto dążyć do osiągnięcia stabilnej, umiarkowanej wartości tej właściwości fizykochemicznej. Jeśli lepkość oleju jest zbyt niska, może to doprowadzić do tarcia suchego, z kolei zbyt wysoka lepkość najprawdopodobniej spowoduje znaczne straty energii i wpłynie na obniżenie efektywności.
Lepkość dynamiczna
Lepkość dynamiczna jest wyrażana w mPa·s. Uwzględnia gęstość cieczy. To szczególnie ważny parametr przy badaniu i naprawie systemów ciśnieniowych (m.in. hydraulicznych).
ISO VG – klasyfikacja lepkości dla olejów przemysłowych
Klasyfikacja ISO VG (Viscosity Grade) to międzynarodowy standard, określający lepkość kinematyczną olejów silikonowych i przemysłowych w temperaturze 40°C (wyrażany w mm²/s bądź cSt) z tolerancją ±10%. Pomaga precyzyjnie dobrać uniwersalny olej silikonowy do specyficznych warunków pracy czy wymagań danej branży. Wpływa także na uzyskanie dobrych właściwości technicznych płynów silikonowych, takich jak aplikacje, rodzaj obciążeń lub temperatura działania.
ISO VG obejmuje 18 klas lepkości – od ISO VG 2 do ISO VG 1500. Im wyższa klasa, tym wyższa będzie lepkość oraz gęstość substancji. Oto kilka przykładów:
| Klasa ISO VG | Zakres lepkości (mm²/s @40°C) | Zastosowanie |
| ISO VG 10 | 9–11 mm²/s | mikromechanizmy, zegarki, czujniki |
| ISO VG 32 | 28,8–35,2 mm²/s | hydraulika lekka, sprężarki, olej silikonowy |
| ISO VG 46 | 41–50 mm²/s | systemy hydrauliczne, przekładnie, zawory |
| ISO VG 68 | 61,2–74,8 mm²/s | prowadnice, przekładnie ślimakowe |
| ISO VG 100 | 90–110 mm²/s | przekładnie zamknięte, turbiny |
| ISO VG 220 | 198–242 mm²/s | przekładnie ciężkie, napędy wolnoobrotowe |
| ISO VG 1000 | 900–1100 mm²/s | zawory próżniowe, złącza |
ISO VG nie określa składu chemicznego czy odporności na czynniki zewnętrzne – dotyczy wyłącznie lepkości kinematycznej. Dla olejów silikonowych (np. ISO VG 50 lub 100) istotne są dodatkowe cechy, jak właściwości oleju: stabilność termiczna czy dielektryczna.
Jak dobrać odpowiednią lepkość oleju silikonowego?
Dobór lepkości oleju silikonowego wymaga analizy warunków pracy. Kluczowe są: konstrukcja układu, rodzaj ruchu, obciążenia, środowisko pracy. Innowacyjnych olejów silikonowych używa się w zastosowaniach, gdzie inne produkty nie zapewniają długoterminowej stabilności.
Dobór ISO VG to techniczna decyzja uwzględniająca również właściwości oleju silikonowego, m.in. stabilność termiczną, kompatybilność materiałową, delikatność dla komponentów czy właściwości dielektryczne.
Zakres zastosowań płynów silikonowych jest szeroki: od tworzyw sztucznych po mechanikę precyzyjną i zaawansowane układy hydrauliczne. Dzięki unikalnym właściwościom oleju silikonowego – hydrofobowym i dielektrycznym – mamy do czynienia z olejem/smarem silikonowym eliminującym problemy powiązane z przebywaniem w ekstremalnych warunkach.
Rodzaj aplikacji i sposób pracy elementu
Rodzaj aplikacji oraz sposób pracy danego układu mają bezpośredni wpływ na wybór właściwej lepkości płynów silikonowych. Im większa precyzyjność bądź prędkość działania mechanizmu, tym cieńszy i bardziej mobilny film smarny zapewnia olej silikonowy. W przypadku elementów pracujących wolno, pod dużymi obciążeniami, lepkość musi być znacznie wyższa, by olej silikonowy tworzył trwałą warstwę smarującą, odporną na wypieranie.
Zakres temperatury pracy
Dobry uniwersalny olej silikonowy zachowuje swoje właściwości fizykochemiczne w przedziale temperatur: –40°C do +250°C. Wzrost temperatury znacząco obniża lepkość oleju, zaś spadek – ją podnosi.
Smary silikonowe mają niski współczynnik zmiany lepkości z temperaturą, co gwarantuje stabilność lepkości oleju silikonowego – to kluczowe właściwości oleju dla laboratoriów, urządzeń zewnętrznych czy robotyki.
Środowisko pracy
Oleje silikonowe cechują się dużą odpornością na wilgoć, kurz, chemikalia i gazy reaktywne, dlatego rekomenduje się je tam, gdzie liczy się trwałość i niezawodność.
Olej silikonowy znajduje zastosowanie wszędzie tam, gdzie środowisko pracy wymaga odporności chemicznej, właściwości hydrofobowych i stabilności w trudnych warunkach. Olej silikonowy tworzy skuteczną barierę ochronną, zapobiegającą działaniu wody, kurzu i chemikaliów. Właściwości oleju silikonowego obejmują m.in.: odporność na hydrolizę, chemikalia, gazy reaktywne i korozję. W przypadku pracy w wilgotnym środowisku czy przy bezpośrednim kontakcie z cieczami agresywnymi oleje silikonowe wykazują znakomite właściwości ochronne.
Dzięki wysokim właściwościom hydrofobowym olej silikonowy skutecznie chroni powierzchnie przed wnikaniem wilgoci i powstawaniem korozji.
Zgodność z wytycznymi producentów (OEM)
Zgodność z wytycznymi producentów (OEM) jest kluczowa. Zawsze warto mieć na uwadze specyfikację techniczną producenta urządzenia. Olej silikonowy to świetne rozwiązanie do zabezpieczania układów, ale ważne jest, aby dopasować lepkość (ISO VG), temperatury pracy oraz kompatybilność z konkretnymi materiałami.
Dokumentacja techniczna (OEM) zazwyczaj zawiera wytyczne dotyczące wymaganych lepkości, najlepszej jakości dodatków (takich jak antyutleniacze czy inhibitory piany) oraz wymagań dotyczących uszczelnień (NBR, EPDM, silikonowe). Oto przykłady zaleceń:
| Zastosowanie smarów i olejów | ISO VG | Dlaczego? |
| Mikromechanika | 10–22 | płynność przy mikroruchach, brak oporów |
| Pomiarowe układy | 32–46 | stabilny ruch, odporność na zmiany temperatur |
| Optoelektronika | 46–68 | właściwości dielektryczne, izolacyjność |
| Siłowniki, rozdzielacze | 46–100 | odporność na zmienne ciśnienie i temperaturę |
| Napędy, przekładnie | 150–220 | gruby film ochronny, odporność na naciski |
| Próżnia, wysokie T | 1000+ | odporność na wysoką temperaturę i gazy |
Olej silikonowy w praktyce. Zastosowanie oleju silikonowego
Oleje silikonowe wyróżniają się szerokim zakresem zastosowań. Dzięki wysokim właściwościom są obecne w przemyśle tworzyw sztucznych, automatyce precyzyjnej, optoelektronice, elektronice, a także w urządzeniach laboratoryjnych i systemach elektroizolacyjnych. W każdej z tych branż dobór odpowiedniej lepkości ma bezpośredni wpływ na skuteczność działania i niezawodność komponentów.
Uniwersalny olej silikonowy sprawdzi się zarówno w precyzyjnych mechanizmach, jak i w ciężkich aplikacjach przemysłowych.
Precyzyjne mechanizmy i mikrosystemy
Mechanizmy zegarków, głowice optyczne, mikrosilniki, precyzyjne napędy liniowe wymagają oleju/smaru silikonowego eliminującego wszelkie zakłócenia ruchu. Stosuje się tu oleje silikonowe o bardzo niskiej lepkości: klasy ISO VG 10–15. Takie oleje silikonowe cechują się stabilnością, nie odparowują, nie przyciągają kurzu i nie reagują z delikatnymi materiałami, np. szkłem, ceramiką czy cienkimi foliami optycznymi.
Prowadnice, łożyska, automatyka przemysłowa i medyczna
W maszynach CNC oraz w sprzęcie laboratoryjnym i medycznym oleje silikonowe o lepkości ISO VG 32–68 odgrywają kluczową rolę. Tworzą one stabilny, a jednocześnie elastyczny film smarujący, który znacząco wydłuża żywotność komponentów. Olej silikonowy skutecznie redukuje opory tarcia. Dzięki swoim wysokim właściwościom dielektrycznym i hydrofobowym oraz wyjątkowemu składowi oleju silikonowego płyny silikonowe zostały uznane za doskonałą ochronę przed korozją i degradacją materiałów.
Uszczelnienia, zawory próżniowe, piece — przemysłowe zastosowania olejów
W systemach próżniowych, wysokotemperaturowych lub w agresywnych środowiskach (takich jak chemia, druk 3D, przemysł farmaceutyczny) stosuje się oleje silikonowe klasy ISO VG 100–1000. Olej silikonowy tworzy szczelną i trwałą warstwę ochronną, eliminując przenikanie gazów i oparów. Oleje silikonowe w tych zastosowaniach charakteryzują się najwyższą odpornością na temperaturę, ciśnienie i utlenianie.
Układy elektroizolacyjne, elektronika, optoelektronika
W tych aplikacjach kluczowe są właściwości dielektryczne. Użycie oleju silikonowego klasy ISO VG 68–150 nie tylko zapewnia izolację, ale także wypełnia mikroszczeliny, chroniąc delikatne komponenty elektroniczne i optyczne przed wilgocią, kurzem i korozją. Nasz olej silikonowy idealnie sprawdzi się w takich środowiskach – dzięki swojej czystości i właściwościom elektroizolacyjnym.
Przekładnie, mechanizmy wolnoobrotowe
Dla obciążonych przekładni, napędów wolnoobrotowych czy zębatek, idealne są oleje silikonowe o lepkości ISO VG 150–220. Po użyciu tych preparatów powstaje trwały film smarny, trudny do wyparcia z powierzchni roboczych. Smary silikonowe mają tu dodatkowe zalety: tłumią wibracje, redukują hałas i poprawiają komfort pracy mechanizmów.
Dlaczego warto wybrać olej lub smar silikonowy? Zastosowanie oleju i właściwości oleju silikonowego- na przykładzie oleju silikonowego od AG TermoPasty
Dlaczego warto postawić na olej silikonowy? To proste! Dzięki swojej stabilnej lepkości, odporności na różne chemikalia i świetnym właściwościom smarnym olej/smar silikonowy eliminujący ryzyko awarii — to coś normalnego. Oleje silikonowe zyskały uznanie tam, gdzie inne środki zawodzą – zarówno w przemyśle tworzyw sztucznych, jak i w precyzyjnych aplikacjach medycznych czy laboratoryjnych.
Przykładem takiego wszechstronnego preparatu jest olej silikonowy od AG TermoPasty, który odnajdziesz w różnych klasach lepkości; rekomendowany do wielu wymagających zastosowań – od automatyki po elektronikę. Dzięki wyjątkowej odporności chemicznej i stabilności w szerokim przedziale temperatur (od –50°C do +200°C) ten uniwersalny produkt doskonale sprawdzi się zarówno w urządzeniach medycznych, jak i w precyzyjnych mechanizmach przemysłowych. Ów szeroki zakres zastosowań (nawet w trudnych warunkach!) nie tylko wydłuża żywotność urządzeń elektronicznych, ale także obniża koszty serwisowe i minimalizuje ryzyko przestojów.
Podsumowanie
Wybór lepkości i rodzaju innowacyjnych olejów silikonowych zależy od: typu aplikacji, temperatury pracy, warunków środowiskowych, obciążeń oraz wymagań OEM (zawsze sprawdzaj ISO VG, temperatury, dodatki!).
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o chemii technicznej, zapraszamy na naszego bloga, gdzie regularnie publikujemy praktyczne poradniki, np. instrukcję, jak dobrać pasty termoprzewodzące do procesora czy mini kompendium wiedzy na temat jednostek miar czy skali twardości Shore’a. A jeśli preferujesz rozmowę w cztery oczy, zapraszamy do kontaktu!